Hij is intussen
gepakt, na 17 brandjes. Hij hield heel Nederland bezig. Een jongeman van rond
de 20. Hij is op heterdaad betrapt als we Het Nieuws mogen geloven. Samen met
zijn vriendin is hij aangehouden. Maar zij is weer vrijgelaten en geen
verdachte meer. Klinkt een beetje onlogisch maar het schijnt toch zo te zijn.
Een hele ploeg
rechercheurs heeft de bewoners van ‘t Zand (Groningen) met een huisbezoek
vereerd omdat ze er van uitgingen dat de mensen, omdat ’t Zand zo klein is, moesten weten wie de dader
was, maar het niet durfden zeggen uit angst voor mogelijke wraakacties van deze
veronderstelde geweldenaar.
Volgens dit profiel
is er gerechercheerd maar niets gevonden. Een toevalstreffer, betrappen op
heterdaad met behulp van infrarood camera’s, bracht de dader aan het licht. Een
jongeman met zijn meisje. Hoe is het mogelijk?
Zijn die twee dan zo
stom geweest? Ze wisten toch dat er intensief gepatrouilleerd werd, en toch
gingen ze door.
Pyromanie is van alle
tijden.
Intussen hebben we
Oud en Nieuw gehad en zijn er een paar honderd auto’s en een dozijn scholen in
de fik gegaan, en is premier Balkenende boos. Anderhalf jaar geleden zijn er in
Frankrijk meer dan 10.000 auto’s in de fik gegaan. De geleerden lijken het
erover eens te zijn dat sociale achterstand de oorzaak is en wordt er alles aan
gedaan om die brandstichters in de watten te leggen met allerlei gedoe om de sociale
achterstand in te lopen. Alleen de vuurtjesstokers zelf willen niet.
Ik kan het me
voorstellen. Een groot vuur is toch veel mooier dan een duffe baan op een
kantoor of aan een productielijn!
Echter onder mensen
met een prachtbaan zoals brandweerlieden komt relatief veel pyromanie voor.
Pyromanen worden in
het algemeen gezien als sukkels.
Kennelijk heeft vuur
iets fascinerends. Het neemt je helemaal in beslag en legt als het ware een soort betovering op je waardoor je
bewustzijn beïnvloed wordt.
Veel kinderen die
vuurtje stoken vinden het heerlijk om dat vuur vervolgens uit te pissen.
Daaraan herkennen we de toekomstige brandweerman.
Veel dromen en mythen
gaan over het verwekken vuur. De macht over het vuur was een stap in de
richting van beschaving en het loskomen uit de dierlijke instinctiviteit van de
mens in de richting van bewustzijn. (Dieren kunnen geen vuur verwekken)
De bekendste is de
Griekse Mythe van de godenzoon Prometheus die het vuur van de Goden stal en het
aan de mens gaf zodat er ontwikkeling en beschaving kon ontstaan. Hij vond
namelijk dat de mensen in vergelijking met de Goden en Halfgoden onderbedeeld
waren door de Schepper en wilde ze zo een beetje gelijker aan de Goden maken.
De ontwikkeling van
beschaving en bewustzijn is er een van vallen en opstaan, van stappen vooruit
en achteruit. Gelijk hiermee op en neer gaat de richting en ontwikkeling van de
Levensdrift (Levensvuur) en de hiermee verbonden energie: technisch gezegd de
Libido. (Een belangrijk deel van die Levensdrift is de sexuele drift.) Die
ontwikkeling is de transformatie (omvorming) van de Libido naar een hogere
vorm, zodat het onder controle van het bewustzijn komt. De Libido, de
Levensdrift moet dus blijven stromen. Door angsten, vooral levensangsten, kan
die stroom geblokkeerd raken en tot stilstand komen en terugstromen of uitdoven. Dan wil het leven niet meer. We zouden
eigenlijk opnieuw willen beginnen en de missers die we begaan hebben of ons
overkomen zijn goedmaken of vermijden.
Zo’n teruggaande
beweging noemen we een regressie. De Libido (Levensdrift) stroomt terug naar de bron (de instinctiviteit) waaruit het
ontsprongen is en komen we in een archaïsch gedragsrepertoire terecht. En net als in de mythe van Prometheus proberen
we daar weer dat vuur te verwerven (zodat er weer vuur in ons leven komt).
(Onze beschaving is
er ook een van een steeds geraffineerdere omgang met vuur. In elk autootje
wordt tenslotte een vuurtje gestookt.)
De aanwezigheid van
het meisje van de pyromaan is veelbetekenend. Een regressie is een terugvallen
in een instinctievere vorm van bewustzijn met een hogere mate van sexualiteit.
Ik denk dat de aanwezigheid van zijn meisje aangeeft dat hij die
brandstichtingen nodig had om sexueel opgewonden te raken. Waarom zou hij haar
anders meenemen of wilde zij meegaan?
Van alle tijden zijn
er verhalen bekend dat de pyromaan bij het zien van het door het gestichte vuur
zichzelf masturbeerde.
Als door frustratie
of onvermogen de Libido, waarvan de sexuele Libido een belangrijk deel is,
geblokkeerd wordt, zoekt diezelfde Libido andere wegen en leidt zo tot allerlei
psychische stoornissen.
Pyromanie is daarom
geen gedragsprobleem, maar een psychisch probleem. Gedragsproblemen kunnen met
straf- en beloningssystemen gecorrigeerd worden en werken zolang als ze werken.
Pyromanie is een
terugval (regressie) omdat de Levensdrift (Libido) tot stilstand is gekomen en
met de daad van brandstichting het levensvuur symbolisch opnieuw te verwerven.
Het is een terugkeren naar een primitievere vorm van bewustzijn waarin de
machten en krachten van het onbewuste de persoonlijkheid overnemen. Die
toestand wordt gekenmerkt door het zogenaamde primaire-proces-denken. Dat is
een vorm van magisch denken met een soort bijgeloof dat je bij primitieven en
kinderen tegenkomt en waarin de harde werkelijkheid vervangen wordt door een
soort symboolwerkelijkheid. Oorzaak en gevolg zijn meestal omgekeerd en er
ontstaat ook een mate van trance.
Bij de officiële
vormen van geloof komt dat primaire-proces denken en handelen in gestyleerde
rituelen voor in de vorm van allerlei vuurceremonieën.
Zo’n regressie is een
natuurlijk proces dat ons terug brengt naar onze psychische natuur die Onbewuste heet en beheerst wordt door de
werkingen van Archetypische symbolen (oeroude gedragspatronen met een sterk
symboolkarakter komen naar boven) en hebben een numineuze (betoverende) werking
op ons bewustzijn dat hierdoor overgenomen wordt. (Brandstichting als een
magische daad om stilstand te doorbreken.)
Op zich is er niets
tegen een terugvallen op onze psychische natuur, want het brengt ons weer naar
de bronnen. Maar blijf er niet in steken. Als de regressie echter
tegemoetgekomen wordt door een daad van introversie (verdieping in jezelf) is
er vernieuwing mogelijk en komt het leven weer op gang.
Introversie is een
soort bebroeding van de oermogelijkheden die diep in onze natuur aanwezig zijn.
De Pyromaan van ’t
Zand is kennelijk in zijn regressie blijven steken zonder in introversie te
gaan en had kennelijk het vuur nodig om in het vuur van de liefde te komen.
Daarom ging hij door en was zijn vriendin erbij.
Onder Noord
Amerikaanse Indianenstammen was het gebruikelijk bij tegenslag gevolgd door
depressie al de eigen bezittingen in brand te steken (regressie) en over dat
verlies te treuren (introversie) en vervolgens weer helemaal opnieuw te
beginnen. En dat lukte.
Een fantastische vorm
van natuurlijke psychotherapie.
Naar onze tijd en
omstandigheden vertaald zouden ze al die brandstichters hun eigen auto,
scooter, huisraad enz. in brand moeten laten steken.
Maar zijn pyromanen
nou echt van die sukkels?
Staatshoofden en
regeringsleiders steken als het niet gaat zoals zij willen regelmatig de helft
van de wereld in brand. En als de brand uitgewoed is breekt er meestal een
periode van voorspoed aan.