Onlangs ontving ik van een man die de middelbare leeftijd reeds fors gepasseerd was een aantal dromen waarin hij steeds met een andere vrouw dan waar hij mee getrouwd was ontmoette of in bed lag en daarmee de liefde wilde bedrijven. Soms was zijn eigen vrouw erbij. Deze dromen vonden plaats in een uitgestrekte tijdsperiode van ongeveer tien jaar. Tot zijn verbazing kwam het steeds niet tot de geslachtsdaad. Er kwam steeds iets tussen of hij werd net wakker op het moment dat er geslachtsgemeenschap plaats zou vinden. Dat verbaasde hem en hij ervoer het ook als onbevredigend. De vrouwen die zo in zijn dromen voorkwamen waren mooie jonge vrouwen die hij kende en bij hem in de buurt woonde of tot zijn kennissenkring behoorden. Ook schaamde hij zich er enigszins voor omdat een van die vrouwen de leeftijd van zijn dochter had. Maar ja, het is een droom die je niet verzint maar zich manifesteert. Overdag had hij trouwens wel geheime fantasieën over die vrouwen waar het wel tot de geslachtsdaad kwam en waarom, vroeg hij zich af, dan niet in de domen. Hij vroeg zich af wat er met hem aan de hand was. Of hij mogelijkerwijs sexueel gefrustreerd was en deze dromen hiervan uitingen waren. Tenslotte, in de dromen kwam het niet tot de daad en bij Freud had hij ooit eens gelezen dat dromen wensvervullingen waren. Dat klopte dan niet bij hem.
In de laatste droom van de serie ging het initiatief uit van de vrouw die hem vroeg hoe groot zijn geslachtsdeel was in verband met haar geslachtsdeel. Na een paar omzwervingen hadden ze uiteindelijk een plek hadden gevonden om ongestoord , geen pottenkijkers erbij, de daad te stellen. Het bleek haar woning te zijn, een primitieve hut op palen zoals bij de Papoea’s. Daar vond er een aanval van een andere man op de die hut plaats omdat die ook met die vrouw naar bed wou. De aanval werd afgeslagen maar tot sex kwam het niet meer. De droom eindigde doordat hij met haar over zijn schouder weg liep de straat op.
Wat betekent zoiets nou en wat heb je er aan? Geachte doctorandus Engel Vrouwe! Of is het allemaal onzin?
Tja, hoe moet ik hier nou chocola van maken?
Nou, om te beginnen is de dromer niet sexueel gefrustreerd, want hij beschikt over een actief sexleven met zijn vrouw.
De droom is echter het beeld van een geestelijk groeiproces waarin de dromer een beeld van een archetype (instinctief gedragspatroon) getoond wordt hoe hij, op zijn leeftijd, met zijn innerlijke tegenstellingen om moet gaan. De tegenstelling van zijn bewuste mannelijke persoonlijkheid is een vrouwelijk deel dat onbewust is en dat in zijn bewust mannelijke persoonlijkheid probeert binnen te dringen of zijn persoonlijkheid probeert te verruimen door hem naar stille rijke plekken te voeren die hij nog niet kent.
Het onbewuste als zodanig is vrouwelijk in de zin van moederlijk en wordt daarom wel het Matriarchaat (het rijk der moeders) genoemd. Een differentiëring hiervan zijn die vrouwen uit zijn droom en in het bijzonder die laatste. Een differentiëring van het onbewuste betekent dat er ontwikkeling is. Deze differentiëring is de anima (dit woord betekent ziel), de innerlijke vrouw in de mannelijke persoonlijkheid en stuurt de man naar ontwikkeling en is ook belangrijk in de partnerkeuze. Als deze differentiëring er niet is komt de man tot stilstand en blijft een moederskindje.
Doordat er zich een tegenstelling in de persoonlijkheid ontwikkelt komt er een nieuwe levensenergie vrij. (Alleen als er tegenstellingen zijn kan er energie vrijkomen.)
U vraagt zich misschien af waar ik het over heb in deze tijd van opheffing van alle verschillen tussen mannen en vrouwen. Ach, de natuur en dus ook onze psychische natuur houdt zich niet bezig met politieke of wetenschappelijke correctheden.
Dat initiatief van dat onbewuste vrouwelijke dat door die vrouw als persoon uitgedrukt wordt (gepersonifieerd) moet ook weer door het bewustzijn geaccepteerd worden. Het moet het kunnen plaatsen. En omgekeerd staat het onbewuste niet zonder slag of stoot iets aan het bewustzijn af.
Dat blijkt uit de aanval van die andere man die de hut wil binnendringen en ook met die vrouw naar bed wou. Er wordt dus gevochten om die vrouw. De aanval wordt echter afgeslagen. De aanvallende man is de onbewuste mannelijke deel (de animus) van het Matriarchaat. In sprookjes en mythen komt hij vaak voor als de boze tovenaar of geest die de prinses (een anima-beeld) gevangen houdt of betoverd heeft. (De Raspoetin aan het Russische Hof van Tsaar Nicolaar II).
Deze andere man symboliseert een primitieve onbewuste deel van zijn mannelijke persoonlijkheid dat alles bij het oude wil laten: sex en geweld. En uit deze sfeer van onvrijheid moet die vrouw (het vrouwelijke) bevrijd worden om zo zijn persoonlijkheid levend te houden. De vrouw, de anima, is het symbool van levensbeginsel in de mannelijke persoonlijkheid. Het woord anima betekent ook ziel, het levensbeginsel.
Deze aanval van woeste begeerte die tot de geestelijke dood met allerlei perverse fantasieën en gedragingen had kunnen leiden wordt afgeslagen. In sprookjes, mythen en legenden vinden we vaak dat de held met de prinses op zijn paard ternauwernood en tegen een hoge prijs ontsnapt aan zijn belager(s) en hem zelfs weet te doden, waarna hij met de prinses doorreist naar het koninkrijk van haar vader om daar bruiloft te vieren en zijn rijk te beërven.
Maar zover is het in de droom nog niet. De dromer draagt de vrouw op zijn schouder en loopt over een weg. De weg is het symbool van de levensweg. Hij draagt haar nu als last in plaats van tot haar kruis in te gaan. In zekere zin draagt hij zijn kruis als prijs en offer voor zijn bewustwording. Want het onbewuste (het Matriarchaat) laat niets los zonder er voor betaald te krijgen.
Vaak bevatten veel sprookjes ook aanwijzingen dat daar waar deze held slaagde talloze anderen die hem voorgingen sneuvelden. (Omdat ze te overmoedig waren en het offer of de prijs niet wilden betalen.)
Dit aspect laat de droom niet zien, maar de les is duidelijk dat vooruitgang, bewustwording alleen mogelijk is als er ook een offer gebracht wordt.
De vooruitgang is de ontwikkeling van zijn ziel (zijn anima) en de prijs is dat hij moet afzien van directe lustbevrediging.
De ontwikkeling wordt gekenschetst door het viertal van de vrouwen. Het viertal is een archetype van heelheid. Een ongedifferentieerde chaotische heelheid die vaak door een cirkel gesymboliseerd wordt getransformeerd en komt onder controle van de ordening van bewustzijn dat als een vierheid uitgedrukt wordt. Met andere woorden: de kwadratuur van de cirkel is voltooid. Maar zo ver is het nog niet. Er zullen nog veel terugvallen komen.
Wat is het nut van deze droom en de uitleg?
Antwoord: Het schetst de weg naar een rijk zinvol huwelijk.
De droom moet symbolisch opgevat worden omdat de taal van dromen symbolisch is.
Een letterlijke opvatting zou kunnen betekenen dat de man denkt dat hij aan veelwijverij of pedofilie moet doen in plaats van aan de relatie met zijn vrouw te werken. (Er zijn psychotherapeuten en ook politieke stromingen die de letterlijke opvatting van dit soort dromen voorstaan.)